liberalizm, bireysel özgürlüklerin ve sınırlı devlet müdahalesinin savunulduğu bir siyasi felsefedir. temelleri aydınlanma dönemine kadar uzanan liberalizm, insan haklarına, demokrasiye ve serbest piyasa ekonomisine dayanır. bu kompozisyonda liberalizmin temelleri ve tarihsel süreçteki yeri ele alınacaktır.
liberalizmin temelleri, 17. ve 18. yüzyıllarda avrupa'da ortaya çıkan aydınlanma hareketiyle atılmıştır. aydınlanma düşünürleri, insanların doğuştan sahip olduğu haklara vurgu yaparak despotik yönetimlere karşı çıkmışlardır. john locke gibi düşünürler, bireyin yaşam hakkı, mülkiyet hakkı ve özgürlüklerini koruma altına alan bir devlet anlayışını savunmuşlardır.
liberalizmin tarihsel sürecindeki yeri ise fransız devrimi ile başlamıştır. fransız devrimi'nin sloganları olan "eşitlik", "özgürlük" ve "kardeşlik" ilk kez liberal düşünceyle bağdaştırılmıştır. devrim sonrasında kabul edilen insan hakları bildirgesi de liberal değerleri içermekteydi.
19. yüzyıl boyunca liberalizm, sanayi devrimiyle birlikte hızla yayılmıştır. adam smith'in "ulusal servetin incelemesi" adlı eseri, serbest piyasa ekonomisinin temellerini atmış ve liberal ekonomik düşüncenin gelişmesine katkı sağlamıştır. bu dönemde liberalizm, özgür ticaret, mülkiyet hakları ve sınırlı devlet müdahalesi gibi ilkelerle şekillenmiştir.
20. yüzyılın başlarında ise liberalizm, sosyal demokrasi ve komünizmin yükselişiyle karşı karşıya kalmıştır. ancak ıı. dünya savaşı sonrasında batı'da yaşanan ekonomik büyüme ve refah artışıyla birlikte liberal değerler tekrar ön plana çıkmıştır.
günümüzde de liberalizm, demokratik toplumların temelini oluşturan bir felsefe olarak kabul edilmektedir. bireysel özgürlüklerin korunması, insan haklarına saygı duyulması ve serbest piyasa ekonomisinin desteklenmesi gibi ilkeler hala liberal düşünceye bağlı olan ülkeler tarafından benimsenmektedir.
liberalizmin temelleri aydınlanma dönemine kadar uzanmakta olup bireysel özgürlüklerin savunucusu olarak ortaya çıkmıştır. tarihsel süreçte ise fransız devrimi ve sanayi devrimi gibi olaylar liberalizmin yayılmasına katkı sağlamıştır. günümüzde de liberal değerler, demokratik toplumların vazgeçilmez bir parçası olarak kabul edilmektedir.
