adam smith, 18. yüzyılda yaşamış olan iskoç filozof ve ekonomisttir. smith'in en önemli eseri olan "ulusal servetin incelemesi" adlı kitabında, devletin ekonomiye müdahalesinin nasıl olması gerektiği konusuna da değinmiştir. smith'e göre, devlet müdahalesi minimum düzeyde olmalı ve piyasa mekanizmasının serbestçe işlemesine izin verilmelidir.
smith'e göre, piyasa ekonomisi kendi kendini düzenleyebilen bir sistemdir. talep ve arz dengesi doğal olarak ortaya çıkar ve fiyatlar bu dengeyi sağlamak için ayarlanır. bu nedenle, devletin fiyatları veya üretimi kontrol etmeye çalışması gereksizdir ve hatta zararlı olabilir.
devlet müdahalesinin en temel amacı, rekabet ortamını korumak ve serbest ticaret koşullarını sağlamaktır. rekabet sayesinde daha iyi kaliteye sahip ürünler üretilebilirken fiyatlar da makul seviyelerde tutulur. devlet bu noktada karteller veya tekelcilik gibi rekabeti bozan uygulamalara karşı sıkı denetimler yapmalıdır.
bununla birlikte, smith'e göre devlet bazı durumlarda müdahale edebilir. örneğin, kamu malları gibi toplumun geneline fayda sağlayan hizmetlerin üretimi ve dağıtımı devlet tarafından yapılabilir. ayrıca, piyasa mekanizmasının işleyişini bozan dış etkenler (doğal afetler, salgın hastalıklar gibi) durumlarında da devlet müdahale edebilir.
ancak smith'in vurguladığı nokta, devlet müdahalesinin sınırlı olması gerektiğidir. devletin ekonomiye aşırı müdahalesi, serbest rekabet ortamını bozabilir ve ekonomik özgürlüğü kısıtlayabilir. bu nedenle, devletin ekonomideki rolünün sınırlanması önemlidir.
adam smith'e göre devletin ekonomiye müdahalesi minimum düzeyde olmalıdır. piyasa mekanizmasının serbestçe işlemesine izin verilmeli ve rekabet ortamı korunmalıdır. ancak bazı durumlarda devlet müdahale edebilir ve toplumun geneline fayda sağlayacak hizmetleri sunabilir. önemli olan dengeyi sağlamaktır; ne aşırı bir serbest piyasa anlayışına saplanmak ne de aşırı bir devlete bağımlılık yaratmaktır.
