AHLAK FELSEFESİ - JOHN STUART MİLL'İN DEONTOLOJİ VE TELEOLOJİ YAKLAŞIMLARI

ahlak felsefesi, insanların doğru ve yanlış arasındaki ayrımı nasıl yaptıklarını ve hangi eylemlerin etik olduğunu belirlemeye çalışan bir disiplindir. bu alanda önemli düşünürlerden biri de john stuart mill'dir. mill, ahlak konusunda deontoloji ve teleoloji yaklaşımlarını ele almıştır.



deontoloji, ahlaki eylemlerin doğası gereği iyi veya kötü olduğunu savunan bir yaklaşımdır. bu anlayışa göre, bazı eylemler kendiliğinden doğru veya yanlıştır ve sonuçlarına bakılmaksızın yapılmalıdır. mill ise bu yaklaşımın sıkıntılı olduğunu düşünmüştür. ona göre, insanlar özgür iradeye sahip oldukları için eylemlerinin sonuçlarına dikkat etmelidirler.

teleoloji ise ahlaki değerleri eylemin sonucuna bağlayan bir yaklaşımdır. bu anlayışa göre, bir eylemin doğruluğu ya da yanlışlığı o eylemin sonucuna bağlıdır. mill de bu görüşe daha fazla sempati duymuştur. ona göre, insanların amacı mutluluk ve tatmindir ve bu nedenle ahlaki davranışlar da insanların mutluluğunu arttırmaya yönelik olmalıdır.

mill'in teleolojik yaklaşımına göre, bireyin özgürlüğüne saygı duyulmalı ve herkes kendi mutluluğunu en üst düzeye çıkarmalıdır. ancak burada önemli olan nokta başkalarının haklarına zarar vermeden kendi mutluluğumuzu sağlamaktır.

john stuart mill'in ahlak felsefesinde deontoloji ile teleolojinin arasında denge kurmaya çalıştığı görülür. ona göre hem bireysel haklara saygılı olmak hem de genel olarak toplumun mutluluğuna katkıda bulunmak önemlidir. bu nedenle onun felsefesi hem bireysel özgürlükleri koruyan hem de toplumsal refahın artmasına katkıda bulunan bir yapıya sahiptir.