mikhail bakunin, 19. yüzyılın önemli düşünürlerinden biri olarak anarşizmin temel ilkelerini ortaya koyan bir filozoftur. anarşizm, devletin ve otoritenin reddedildiği, birey özgürlüğünün ve toplumsal eşitliğin savunulduğu bir felsefi akımdır. bakunin'in anarşist felsefesinin temel ilkeleri şu şekilde sıralanabilir:
1. devlet karşıtlığı: bakunin'e göre devlet, insanların özgürlüklerini kısıtlayan ve baskı uygulayan bir kurumdur. devlet otoritesine karşı çıkarak, bireyler arasında hiyerarşi olmadığı bir toplum idealini savunmuştur.
2. toplumsal eşitlik: bakunin'e göre toplumda herkes eşit haklara sahip olmalıdır. sınıf ayrımları ve ekonomik eşitsizlikler ortadan kaldırılmalıdır.
3. özgürlük: bireylerin özgürce yaşayabilmesi için devlete olan bağımlılık sona ermelidir. bireyler kendilerini ifade edebilmeli, düşünce ve inançlarını serbestçe açıklayabilmelidir.
4. insan doğası iyiye yatkındır: bakunin'e göre insan doğası, dayanışma ve yardımlaşma üzerine kuruludur. insanlar doğuştan iyi niyetli ve özgürlükçüdür. ancak devletin baskısı altında bu doğal eğilimlerini kaybederler.
5. devrimci eylem: bakunin, anarşizmin gerçekleştirilmesi için devrimci eylemi savunmuştur. devletin yıkılması ve yerine özgür bir toplumun kurulması için halkın aktif olarak mücadele etmesi gerektiğini vurgulamıştır.
6. federalizm: bakunin'e göre toplum, küçük ölçekli yerel yönetim birimlerinden oluşmalıdır. merkeziyetçilik yerine federalist bir yapıya sahip olan toplumlar daha demokratik olabilir.
bakunin'in anarşist felsefesi, otoriteye karşı çıkarak bireylerin özgürlüklerini savunan önemli bir düşünce sistemidir. ona göre insanlar kendi kaderlerini belirlemeli, hiyerarşiye dayalı yapıları reddetmelidir. bu temel ilkeler günümüzde de hala anarşist düşünceyi şekillendiren unsurlardır ve bazı hareketlere ilham vermektedir.
