EKONOMİK SİSTEMLER ÜZERİNE BAKUNİN'İN DÜŞÜNCELERİ

mikhail bakunin, 19. yüzyılın önemli düşünürlerinden biri olarak anarşizmin önde gelen isimlerinden biridir. bakunin'in ekonomik sistemlere yönelik düşünceleri, devletin ve kapitalizmin eleştirisi üzerine kuruludur.



bakunin'e göre devlet, bireyler arasında eşitsizlik yaratan ve gücü tek elde toplayan bir yapıdır. devletin varlığı, insanların özgürlüklerini kısıtlamakta ve onları sömürmeye olanak tanımaktadır. bu nedenle bakunin, devlet yerine toplumsal dayanışma ve karşılıklı yardımlaşma üzerine kurulu bir sistem önermektedir.

kapitalizm ise bakunin'e göre insanları sadece mülkiyetleriyle değerlendiren ve sermaye sahiplerinin egemenliğinde olan bir sistemdir. kapitalist sistemde emekçiler sömürülerek ürettikleri değerin büyük bir kısmını sermaye sahiplerine aktarmaktadır. bu durum da eşitsizliği derinleştirmekte ve insanların özgürlüklerini sınırlamaktadır.

bakunin'in ideal ekonomik sistemi ise karşılıklı yardımlaşma, dayanışma ve kolektif işbirliği üzerine kurulu olan anarşist toplum modelidir. bu modele göre insanlar arasında hiyerarşi olmadan eşitlik temelinde yaşamalıdır. üretim araçları kolektif olarak kullanılmalı ve üretilen değer adil şekilde paylaşılarak herkesin ihtiyaçları karşılanmalıdır.

mikhail bakunin'in ekonomik sistemlere yönelik düşünceleri devleti ve kapitalizmi eleştiren bir bakış açısına sahiptir. ona göre ancak toplumsal dayanışma, karşılıklı yardımlaşma ve kolektif işbirliği temelinde kurulan anarşist toplum modeli ile gerçek özgürlük sağlanabilir.