keynesyen ekonomi, ingiliz iktisatçı john maynard keynes'in teorilerine dayanan bir ekonomik yaklaşımdır. bu yaklaşım, devletin ekonomiye müdahale etmesini ve talep yönlü politikalar uygulamasını savunur. keynesyen politikaların temel amacı, ekonomideki durgunlukları önlemek veya azaltmak için kamu harcamalarını artırmak ve vergileri düşürmektir.
ancak 1970'lerde yaşanan petrol krizi ve stagflasyon (enflasyon ile birlikte durgunluk) gibi sorunlar, keynesyen politikalara olan güveni sarsmıştır. bu dönemde neoliberalizm adı verilen yeni bir ekonomik yaklaşım ortaya çıkmıştır. neoliberalizm, serbest piyasa prensiplerine dayalı olarak devletin müdahalesini en aza indirmeyi savunan bir anlayıştır.
keynesyen ekonomiden neoliberal ekonomilere geçiş sürecinde bazı değişimler yaşanmıştır. ilk olarak, devletin rolü büyük ölçüde azalmıştır. neoliberalizme göre piyasaların kendiliğinden düzenleyici mekanizmalara sahip olduğu düşünülerek devlet müdahalesinin gereksiz olduğu savunulmuştur.
ikinci olarak, kamu harcamalarında kısıtlamalara gidilmiştir. keynesyen politikalarda kamu harcamalarının artırılması önemli bir rol oynarken, neoliberal politikalarda kamu harcamaları kısıtlanarak bütçe açıklarının azaltılması hedeflenmiştir.
üçüncü olarak, serbest ticaret politikaları benimsenmiştir. keynesyen ekonomide korumacılık ve ithal ikameci politikalar öne çıkarken, neoliberalizmde serbest ticaretin teşvik edilmesi ve dışa açıklığın artırılması amaçlanmıştır.
dördüncü olarak, mali disiplin ve enflasyon hedeflemesi gibi politikalar uygulanmıştır. neoliberalizme göre enflasyonun kontrol altında tutulması ve mali disiplinin sağlanması ekonomik istikrar için önemlidir.
son olarak, özelleştirmeler ve deregülasyonlar gerçekleştirilmiştir. keynesyen ekonomide devletin işlettiği şirketler ve sektörler bulunurken, neoliberalizmde bu şirketlerin özelleştirilmesi ve piyasa koşullarına bırakılması tercih edilmiştir.
bu değişimlerle birlikte keynesyen ekonomiden neoliberal ekonomilere geçiş sürecinde devletin rolünün azalması, piyasa mekanizmasının daha etkin kullanımı, serbest ticaretin teşvik edilmesi gibi unsurlar ön plana çıkmıştır. ancak bu geçiş sürecinde bazı eleştiriler de ortaya çıkmıştır. özellikle gelir eşitsizliğinin artması, sosyal devletin zayıflaması gibi konular neoliberal politikaların eleştirildiği noktalardır.
