utilitarizm, eylemlerin doğruluğunu veya yanlışlığını sonuçlarına göre değerlendiren bir ahlak teorisi olarak tanımlanabilir. bu teoriye göre, bir eylemin doğru veya yanlış olması, o eylemin sonuçlarına bağlıdır ve en fazla mutluluğun sağlanması hedeflenir. utilitarizm felsefesinin en önemli temsilcilerinden biri olan john stuart mill, bu anlayışı derinlemesine ele almış ve geliştirmiştir.
john stuart mill'in utilitarizm anlayışında temel prensip "en fazla mutluluk prensibi"dir. ona göre, insanların amacı en fazla mutluluğu elde etmek ve acıyı minimize etmektir. bu nedenle herhangi bir eylemin doğruluğu veya yanlışlığı, o eylemin sonucunda ortaya çıkacak olan toplam mutluluk miktarına bağlıdır.
mill'e göre utilitarizmdeki "mutluluk", sadece bireysel zevklerden ibaret değildir; aynı zamanda toplumun genel refahını da içerir. bireysel zevklerin yanında adalet, özgürlük ve insan hakları gibi evrensel değerler de dikkate alınmalıdır. yani utilitarizme göre en fazla mutluluk sağlamak için hem bireysel hem de toplumsal düzeyde adalet ve eşitlik sağlanmalıdır.
mill, utilitarizmin uygulanmasında bazı kriterler belirlemiştir. öncelikle, her eylem sonucunda ortaya çıkacak olan mutluluk miktarının hesaplanması gerekmektedir. bu hesaplama sürecinde, bireysel zevklerin yanı sıra toplumun genel refahını da göz önünde bulundurmak önemlidir. ikinci olarak, utilitarizmdeki en fazla mutluluk prensibi herkes için geçerli olmalıdır; yani bir kişi veya grup diğerlerinin mutluluğunu ihmal edemez.
john stuart mill'in utilitarizm anlayışında ahlaki değerlerin belirlenmesinde akıl ve deneyim önemli rol oynar. akıl, insanların doğru kararlar vermesine yardımcı olurken deneyim ise geçmişteki sonuçları analiz etmek suretiyle gelecekteki eylemleri şekillendirir.
john stuart mill'in utilitarizm anlayışına göre en fazla mutluluğun sağlanması temel hedeftir. bu hedefe ulaşmak için bireysel zevklerin yanında toplumun genel refahını da dikkate almak gerekir. utilitarizmin uygulanmasında akıl ve deneyim önemli rol oynar ve ahlaki değerleri belirlemede rehberlik eder. utilitarizm, insanların mutluluğunu en üst düzeye çıkarmayı amaçlayan bir ahlak teorisi olarak günümüzde de tartışılmaktadır.
